۵سبک رهبری در مدیریت که باید آن‌ها را بشناسید
نوشته برایان تریسی
کار رهبر این است که با رهبری کردن دیگران به سمت موفقیت، امور را به سرانجام برساند. ایجاد یک سبک رهبری مؤثر که متناسب با موقعیت‌های مختلف باشد، مهم است. سبک مورد استفاده به نیازهای تیم بستگی دارد.
رهبران بزرگ سبک‌های رهبری را بر اساس شرایط و هدف نهایی انتخاب می‌کنند. در اینجا ۵ سبک رهبری را آورده‌ایم که باید آن‌ها را برای الهام بخشیدن به تیم خود برای ارائه بهترین عملکردشان توسعه دهید.
درک سبک‌های رهبری
درک سبک‌های رهبری برای رهبری مؤثر بسیار مهم است. سبک رهبری نوعی رویکرد متمایز برای راهنمایی، انگیزه دادن و تأثیرگذاری بر تیم‌ها یا سازمان‌ها است. این سبک ترکیبی از شخصیت، تجربیات زندگی، سطح هوش هیجانی، پویایی خانواده و طرز فکر یک رهبر است. سبک‌های رهبری می‌توانند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله فرهنگ سازمان، نیازهای تیم و الزامات موقعیت قرار گیرند.
سبک‌های رهبری رایج متعددی وجود دارد که هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند. برخی از رایج‌ترین سبک‌های رهبری عبارتند از خودکامه، دموکراتیک، عدم مداخله، تحول‌آفرین و رهبری خدمتگزار. رهبران خودکامه بدون مشورت با دیگران تصمیم می‌گیرند، در‌حالی‌که رهبران دموکراتیک اعضای تیم را در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت می‌دهند. رهبران عدم مداخله به اعضای تیم استقلال زیادی می‌دهند، در‌حالی‌که رهبران تحول‌آفرین به اعضای تیم الهام می‌بخشند و آن‌ها را برای دستیابی به یک چشم‌انداز مشترک ترغیب می‌کنند. رهبران خدمتگزار نیازهای اعضای تیم خود را در اولویت قرار می‌دهند و بر رشد و توسعه آن‌ها تمرکز می‌کنند.
اهمیت سبک‌های رهبری
سبک‌های رهبری مهم هستند زیرا می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر موفقیت یک تیم یا سازمان داشته باشند. توانایی یک رهبر برای به عهده گرفتن مسئولیت و دانستن اینکه آیا فلان موقعیت نیازمند تصمیم اجرایی است یا تصمیم مشورتی، حیاتی است. درک وقتی یک رهبر سبک رهبری خودش را بشناسند، می‌تواند مالکیت، کنترل و مسئولیت اندازه و دامنه وظایف پیش رو را بر عهده بگیرد. رهبری مؤثر بیش از هر عامل دیگری به سبک رهبری مربوط می‌شود.
مطالعه‌ای که توسط دنیل کولمن انجام شد نشان داد که ۳۰٪ از سودآوری نهایی شرکت به سبک رهبری مدیر بستگی دارد. این امر اهمیت سبک‌های رهبری در دستیابی به موفقیت تجاری را برجسته می‌کند. علاوه بر این، سبک‌های رهبری می‌توانند بر تعهد، انگیزه و رضایت شغلی اعضای تیم تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، رهبری که سبک رهبری مشارکتی را اتخاذ می‌کند، می‌تواند حس مالکیت و مسئولیت‌پذیری را در بین اعضای تیم تقویت کند و منجر به افزایش بهره‌وری و رضایت شغلی شود.
سبک رهبری ۱: رهبر ساختاری
اولین سبک رهبری، ساختاری است.
همه دقیقاً می‌دانند چه کاری، چرا و با چه استانداردی باید انجام شود. شما مسئولیت کامل کارکنان خود را می‌پذیرید. شما آن‌ها را انتخاب می‌کنید، به آن‌ها وظیفه محول می‌کنید و آن‌ها را با انتظار برتری مدیریت می‌کنید.
این سبک به شما این امکان را می‌دهد که بدون دریافت نظر یا چالش دیگران، تصمیمات سریع بگیرید. این سبک شبیه به سبک رهبری خودکامه است که اغلب در محیط‌های پرفشاری مانند ارتش و نیروی انتظامی دیده می‌شود.
سبک رهبری ساختاری می‌تواند امکان انجام فعالیت‌های معاملاتی بیشتری را فراهم کند. به عنوان مثال، پاداش دادن یا تنبیه اعضای تیم بر اساس عملکرد آن‌ها در اهداف شما.
از این سبک زمانی استفاده کنید که تیمتان از قبل باانگیزه هستند و متخصصانی هستند که به کمی راهنمایی نیاز دارند.
با این حال، استفاده از این سبک فضای زیادی برای انعطاف‌پذیری باقی نمی‌گذارد. استفاده بیش از حد از آن یا استفاده از آن در تیمی که از قبل باانگیزه نیست، می‌تواند منجر به احساس فشار زیاد شود یا نوآوری را خفه کند.
سبک رهبری ۲: رهبر مشارکتی
سبک رهبری بعدی، مشارکتی است که به عنوان سبک رهبری دموکراتیک نیز شناخته می‌شود.
شما با قرار دادن اعضای تیمتان در اولویت، به آن‌ها این حس را می‌دهید که واقعاً به آن‌ها اهمیت می‌دهید. شما «عامل دوستی» را در ارتباط با آن‌ها پیاده‌سازی می‌کنید که از سه مولفه تشکیل شده است: زمان، مراقبت و احترام.
شما با آن‌ها با همان احترام، صبر و درکی رفتار می‌کنید که با یک عضو خانواده یا دوست رفتار می‌کنید. به آن‌ها و مشکلاتشان اهمیت می‌دهید و نگرانی خود را ابراز می‌کنید. این امر حس پیوند، تعلق و مالکیت سازمان را تقویت می‌کند.
این سبک با دادن اجازه به اعضای تیم برای مشارکت در دستیابی به اجماع در مورد تصمیمات و اهداف، روحیه آن‌ها را افزایش می‌دهد. نظرات و صدای آن‌ها شنیده می‌شود و همین امر به آن‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر تغییرات را بپذیرند. همچنین زمانی که به ایده‌های جدید یا دیدگاه‌های تازه نیاز دارید، بهترین عملکرد را دارد.
از این سبک در مواقع استرس‌زا یا زمانی که نیاز به ایجاد اعتماد است، استفاده کنید. تکیه بیش از حد بر تمجید می‌تواند منجر به عملکرد متوسط و فقدان جهت‌گیری واضح و قوی برای شرکت شود.
سبک رهبری ۳: رهبری خدمتگزار
سومین سبک رهبری، خدمتگزار است.
این سبک، سبک مشارکتی را یک‌طرفه می‌کند، وضعیتی که طی آن شما شغل خود را وسیله‌ای برای خدمت به تیمتان می‌بینید، درست همانطور که آن‌ها در خدمت شما و شرکت هستند.
شما این قانون طلایی را اجرا می‌کنید: شما افراد دیگر را همانطور که دوست دارید مدیریت شوند، مدیریت می‌کنید. اطمینان حاصل می‌کنید که همه شغل خود را به طور کامل درک می‌کنند و تمام ابزارهای مورد نیاز خود را در اختیار دارند.
اگر اینطور نباشد، فرصت‌های زیادی برای یادگیری، آموزش و پیشرفت در اختیارشان می‌گذارید.
این سبک باعث ایجاد اوج عملکرد می‌شود زیرا کارکنان شما در حال یادگیری مهارت‌های حیاتی هستند که هم عملکرد و هم شخصیت آن‌ها را بهبود می‌بخشد. آن‌ها احساس می‌کنند مشارکت، ایده‌ها و بازخورد آن‌ها واقعاً مهم است.
از این سبک درد تیم‌های متنوع استفاده کنید، یعنی جایی‌که برای هر عضو به شخصی‌سازی مدیریت لازم است. رهبری خدمتگزار یک سبک عالی برای شروع است تا احترام، اعتماد و وفاداری زیادی کسب کنید. این سبک همچنین فرهنگی قوی ایجاد می‌کند، زیرا با نیازهای تیم هماهنگ می‌شود.
اما اگر این سبک را به خوبی متعادل نکنید، می‌تواند منجر به این شود که تیمتان کنترل همه‌چیز را بر عهده بگیرد. می‌تواند باعث فقدان اقتدار و محدود کردن جهت و چشم‌انداز شود.
سبک رهبری ۴: رهبر آزاداندیش
سبک رهبری بعدی، آزادی است.
شما به افراد خود آزادی عمل می‌دهید. این رویکرد رهبریِ عدم مداخله بر تفویض اختیار و روش عدم مداخله تأکید دارد و به اعضای تیم استقلال قابل‌توجهی برای تصمیم‌گیری و مدیریت کارشان می‌دهد. هنگامی که یک کار را محول می‌کنید، سعی می‌کنید از سر راه کنار بروید و فقط زمانی که لازم است نظر دهید و کمک کنید.
شما با هدایت تیم به سمت یک چشم‌انداز یا هدف، نقش مقتدرانه‌تری ایفا می‌کنید. با این حال، مشابه سبک خدمتگزار، شما وسیله رسیدن به هدف را به عهده هر عضو می‌گذارید.
این سبک روحیه کارآفرینی و هدفی روشن در اعضای تیم شما القا می‌کند. به خصوص اگر به دلیل تغییرات درون شرکت‌تان به چشم‌انداز جدیدی نیاز داشته باشند.
از این سبک زمانی استفاده کنید که تخصص فوق‌العاده‌ای دارید و تیمی از کارمندان بسیار با تجربه دارید که به نظارت زیادی نیاز ندارند.
این سبک زمانی که اعضای تیمتان متخصص‌تر از شما باشند یا به نظارت بیشتری نیاز داشته باشند نتیجه مطلوبی نخواهد داد. اتخاذ این سبک در چنین شرایطی می‌تواند منجر به تولید ضعیف، فقدان بازخورد منظم و فقدان کنترل شود.
سبک رهبری ۵: رهبر تحول‌آفرین
آخرین سبک رهبری، تحول‌آفرین است.
این سبک مورد علاقه بنده است. رهبری تحول‌آفرین با ترسیم تصویری بزرگ و هیجان‌انگیز از آینده، بر احساسات کارکنان تأثیر می‌گذارد.
شما با بهره‌برداری از امیدها، رویاها و آرمان‌های کارکنان، آن‌ها را متحول می‌کنید. شما با انگیزه دادن به خودتان، به کارمندان انگیزه می‌دهید. از طریق شفافیت و ارتباطات بالا، بهره‌وری را افزایش می‌دهید.
این سبک، از چشم‌انداز و آینده برای ایجاد هیجان و تعهد تیم شما به یک پروژه استفاده می‌کند. این سبک نه تنها به مالکیت تیم شما برای دستیابی به اهداف نیاز دارد، بلکه نیازمند مشارکت شما به عنوان رهبر هست. شما با هیجان زده شدن و متعهد بودن نسبت به به هر چیزی که می‌گویید و انجام می‌دهید، به سرمشق آن‌ها تبدیل می‌شوید.
از این سبک برای تمرکز بر ایجاد نقاط قوت شخصی ماندگار استفاده کنید. این نقاط قوت باعث می‌شوند هم‌تیمی‌های شما موفق‌تر باشند و به شما، خودشان و شرکت اطمینان بیشتری داشته باشند.
مگر در شرایطی که مهارت کافی نداشته باشید یا تیمتان سرکش بوده و تمایلی به تغییر یا یادگیری نداشته باشد، این سبک باعث ایجاد انگیزه در کار، کاهش ترس‌ها و کمک به شما در غلبه بر موانع با هم می‌شود.
توسعه سبک رهبری‌تان
توسعه سبک رهبری‌تان نیازمند خودآگاهی، تأمل و تمایل به یادگیری و انطباق است. در اینجا چند نکته برای کمک به شما در توسعه سبک رهبری‌تان آمده است:
۱. نقاط قوت و ضعف خود را بشناسید: درک نقاط قوت و ضعف شما برای توسعه سبک رهبری‌تان ضروری است. نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید و روی بهبود نقاط ضعف خود کار کنید.
۲. بازخورد بخواهید: برای کسب بینش در مورد سبک رهبری خود، از اعضای تیم، همکاران و مربیان خود بازخورد بخواهید. از این بازخورد برای شناسایی حوزه‌های بهبود استفاده کنید.
۳. از دیگران بیاموزید: رهبران دیگر را چه در داخل و چه در خارج از سازمان خود مشاهده کنید و از آن‌ها بیاموزید. سبک‌های رهبری که به دل‌تان می‌نشیند را شناسایی کنید و آن‌ها را در سبک رهبری خود بگنجانید.
۴. خودتاملی را تمرین کنید: به‌طور منظم در مورد سبک رهبری خود و تأثیر آن بر تیم و سازمان‌تان تأمل کنید. حوزه‌های نیازمند بهبود را شناسایی کنید و روی توسعه مهارت‌های خود کار کنید.
۵. انطباق‌پذیر باشید: مایل باشید سبک رهبری خود را با موقعیت‌ها و زمینه‌های مختلف تطبیق دهید. هیچ سبک رهبری واحدی مناسب همه سازمان‌ها یا موقعیت‌ها نیست.
با پیروی از این نکات، می‌توانید نوعی سبک رهبری ایجاد کنید که برای اعضای تیم شما مؤثر، الهام‌بخش و انگیزه‌بخش باشد. به یاد داشته باشید، سبک‌های رهبری ثابت نیستند و می‌توانند با گذشت زمان با تمرین، خوداندیشی و تمایل به یادگیری و انطباق، تکامل یابند.
از این سبک‌ها برای رساندن تیمتان به موفقیت استفاده کنید
و این بود خلاصه‌ای از ۵ سبک رهبری مختلف.
برای تکرار...
پنج سبک رهبری عبارتند از:
۱. رهبر ساختاری
۲. رهبر مشارکتی
۳. رهبر خدمتگزار
۴. رهبر آزاداندیش
۵. رهبر تحول‌آفرین
به یاد داشته باشید، فرآیند توسعه ویژگی‌های ارزشمند رهبری ساده است، اما آسان نیست. هیچ چیز ارزشمندی آسان نیست.
خبر خوب این است که با توسعه این سبک‌ها، متوجه تغییر در کار کارکنان خود خواهید شد. این ۵ سبک، تیم شما را به موفقیتهای بزرگ می‌رساند، بهره‌وری را افزایش می‌دهد و عملکرد را به اوج می‌رساند.
قبل از پایان، می‌خواهم جمله‌ای را به شما بگویم که برای دوستان و فالوررهای‌تان تکرار کنید: «رهبری، توانایی به دست آوردن دستاوردهای خارق‌العاده با اتکا به افراد عادی است.»