هفت روش موثر برای ترغیب به نوآوری
اهمیت خلاقیت در کسب‌وکار
مایکل بویلز
وقتی به خلاقیت فکر می‌کنیم، عناوینی مانند طراح گرافیک یا بازاریاب به ذهنمان خطور می‌کنند. اما خلاقیت و نوآوری در همه صنایع اهمیت دارند، زیرا چالش‌های دنیای کسب‌وکار مستلزم راهکارهای ابتکاری هستند.
این مقاله مروری بر اهمیت خلاقیت در کسب‌وکار، ارتباط آن با تفکر طراحی و روش‌های تقویت آن در محیط کار است.
چرا خلاقیت مهم است؟
خلاقیت اهداف متعددی را دنبال می‌کند. این ویژگی نه‌تنها از رکود جلوگیری می‌نماید، بلکه به رشد و نوآوری هم کمک می‌کند. چرا خلاقیت در کسب‌وکار اهمیت دارد؟
چهار فایده خلاقیت در کسب‌وکار
۱. خلاقیت با نوآوری همراه است
نوآورانه‌بودن دو ویژگی دارد: جدید و کاربردی. خلاقیت برای تولید ایده‌های منحصر‌به‌فرد و اصیل ضروری است، اما همیشه به‌طور ذاتی مفید نیست. با این وجود راهکارهای نوآورانه بدون خلاقیت امکان‌پذیر نیستند.
۲. خلاقیت بهره‌وری را افزایش می‌دهد
خلاقیت این امکان را می‌دهد که هوشمندانه‌تر کار کنید، نه سخت‌تر. چنین رویکردی بهره‌وری را افزایش می‌دهد، و از رکود در محیط کار جلوگیری می‌کند. داشتن روال مشخص و ساختار منظم بسیار مهم است، اما نباید مانع از بهبود و رشد شود. وقتی محیطی خلاقانه و نوآورانه ایجاد می‌شود، سطح بهره‌وری کسب‌وکار خیلی افزایش می‌یابد.
۳. خلاقیت باعث سازگاری می‌شود
گاهی اوقات رویدادهای داخلی و خارجی ساختار سازمان را مختل می‌کنند. برای مثال، همه‌گیری کرونا عملکرد دنیای کسب‌وکار را به‌شدت تغییر داد. در چنین شرایطی، تفکر خلاقانه و نوآورانه برای ادامه فعالیت‌های تجاری ضروری است.
رویکرد خلاقانه در قبال چالش‌ها مستلزم سازگاری است، اما لزوماً به تغییرات عمده در مدل کسب‌وکار نیاز ندارد. برای مثال، شاید محصول یا سرویسی جدید ایجاد کنید، یا ساختار عملیاتی خود را کمی تغییر بدهید تا بهره‌وری بیشتر شود. مشکلات بزرگ همیشه به راهکارهای بزرگ نیاز ندارند، پس ایده‌ها را صرفاً به این دلیل که با مقیاس مشکل تناسبی ندارند، رد نکنید.
تغییر در دنیای کسب‌وکار اجتناب‌ناپذیر است و راهکارهای خلاقانه برای سازگاری با آن ضروری هستند.
۴. خلاقیت برای رشد ضروری است
ثبات شناختی[2] از موانع اصلی رشد کسب‌وکار به شمار می‌رود؛ به این معنا که فقط یک روش برای تفسیر یا مواجهه با هر موقعیت یا چالشی وجود دارد.
این دام کسب‌وکارها را به‌راحتی گرفتار می‌کند، زیرا مدیریت هر موقعیتی همان‌گونه که در گذشته با آن برخورد کرده‌اید، وسوسه‌انگیز است. اما هر موقعیت جدیدی شرایطی متفاوت دارد.
اگر رهبران کسب‌وکار برای درک واضح شرایط، ترغیب به تفکر خلاقانه و اقدام بر اساس یافته‌ها زمان کافی نگذارند، شرکتشان دچار رکود می‌شود؛ که از بزرگ‌ترین موانع رشد به شمار می‌رود.
۵. خلاقیت مهارتی پرتقاضاست
مهارت‌های خلاقیت و نوآوری در صنایع برتر، از جمله مراقبت‌های بهداشتی و صنایع تولیدی، بسیار مورد توجه هستند. دلیلش هم این است که هر صنعتی با چالش‌هایی پیچیده مواجه است که مستلزم راهکارهای خلاقانه هستند.
برترین صنایعی که متخصصانی با مهارت‌های تفکر طراحی را جذب می‌کنند
یادگیری مهارت‌هایی مانند تفکر طراحی و حل خلاقانه مسائل جویندگان را هنگام درخواستِ موقعیت‌های شغلی متمایز جلوه می‌دهد.
خلاقیت و تفکر طراحی
خلاقیت در کسب‌وکار بسیار مهم است، اما در عین حال فرایندی انتزاعی محسوب می‌شود که در چهارچوبی مشخص عملکرد بهتری دارد. اینجاست که تفکر طراحی پا به میدان می‌گذارد.
تفکر طراحی فرایندی مبتنی بر راهکار است که بین انتزاع و عینیت حرکت می‌کند. این مفهوم در دنیای کسب‌وکار به محبوبیتی فزاینده دست یافته است. خلاقیت و نوآوری دو عنصر کلیدی در فرایند تفکر طراحی به شمار می‌روند.
در دوره «تفکر طراحی و نوآوری» که اسریکانت داتار، رئیس دانشکده کسب‌وکار هاروارد تدریس می‌کند، این فرایند به چهار مرحله تکرارشونده تقسیم می‌شود:
چهار مرحله تفکر طراحی
- تبیین
- مشاهده‌هایی دقیق درباره کاربران انجام بدهید.
- مسئله را بازتعریف کنید تا به درکی عمیق‌تر از نیازهای کاربران برسید.
- ایده‌پردازی
- اصول طراحی را برای هدایت فرایند ایده‌پردازی شناسایی کنید.
- روی غلبه بر تثبیت شناختی تمرکز کنید تا ایده‌هایی نوآورانه ایجاد شوند که نیازهای کاربران شناسایی‌شده در تحقیقات را برآورده نمایند.
- توسعه
- ایده‌ها را با نقد راهکارهای ممکن به مفاهیم تبدیل کنید.
- نمونه‌سازی را به‌سرعت و هدفمند انجام بدهید تا به سؤالات مهم درباره امکان‌پذیری مفاهیم پاسخ بدهید.
- پیاده‌سازی
- اصول ارتباط مؤثر را هنگام توصیف ارزش نوآوری برای ذی‌نفعان به کار بگیرید.
- درباره راهبردهای مدیریت نوآوری تأمل کنید.
تبیین: در این مرحله، مشاهده و هم‌دلی نقشی مهم دارند. مشاهدات عینی و مبتنی بر داده‌ها و حقایق، یا ذهنی و برگرفته از درک و هم‌دلی هستند. هدف این مرحله شناخت بهتر موقعیت و افرادِ درگیر است.
ایده‌پردازی: این مرحله ماهیتی انتزاعی دارد و شامل تولید ایده‌های خلاقانه است. خلاقیت در اینجا اهمیت بالایی دارد، زیرا این مرحله فضای لازم برای طوفان فکری و بررسی راهکارها را فراهم می‌کند.
توسعه: مرحله توسعه جنبه عینی دارد و شامل آزمایش، و آزمون و خطاست. نقد ایده‌ها و نمونه‌سازی ضروری است، زیرا ایده‌های مرحله ایده‌پردازی در این بخش به راهکارهای قابل آزمایش تبدیل می‌شوند.
پیاده‌سازی: مرحله چهارم به اجرای راهکار برمی‌گردد. این بخش شامل برقراری ارتباط درباره ارزش راهکار و غلبه بر تعصبات قبلی است.
ارزش تفکر طراحی در این است که خلاقیت را با ساختار منظم ترکیب می‌کند، و باعث می‌شود هر دو دنیای عملیاتی و نوآوری مورد استفاده قرار بگیرند. اما این دو دنیا چه هستند و چگونه با یکدیگر تعامل دارند؟
دنیای عملیاتی
دنیای عملیاتی بخش ساختاری و ملموس کسب‌وکار است که روی بهبود شاخص‌های کلیدی و دستیابی به نتایج تمرکز دارد. این نتایج معمولاً از طریق نظم، ساختار و تصمیم‌گیری حاصل می‌شوند.
دنیای عملیاتی ابزارهای تحلیلی متعددی را برای عملکرد کسب‌وکار ارائه می‌دهد، اما فاقد جنبه‌های نوآورانه است. علاوه‌بر این، خلاقیت و کنجکاوی در این فضا معمولاً کمتر از دنیای نوآوری ارزش‌گذاری می‌شوند. کارمندانی که دست به اقدامات مخاطره‌آمیز و ناموفق می‌زنند، بیشتر در معرض توبیخ هستند تا ترفیع.
دنیای نوآوری
دنیای نوآوری به کنجکاوی، گمانه‌زنی، خلاقیت و آزمایش متکی است. این دنیا برای رشد شرکت ضروری است و مزایای خلاقیت در کسب‌وکار را به ارمغان می‌آورد.
دنیای نوآوری بیشتر روی تفکر باز و اکتشاف تمرکز دارد تا عملکرد روزمره شرکت. در چنین فضایی اقدامات مخاطره‌آمیز مورد تشویق قرار می‌گیرند، اما معمولاً ساختار کمی برای تضمین کارآمدی و موفقیت کسب‌وکار وجود دارد.
پیوند این دو دنیا
دنیای عملیاتی و دنیای نوآوری هر دو برای موفقیت کسب‌وکار ضروری، اما در عین حال از یکدیگر جدا هستند. رهبران کسب‌وکار باید توانایی حرکت میان این دو را داشته باشند و محیطی مناسب برای شکوفاییِ هر دو فراهم کنند.
خلاقیت باید مورد تشویق قرار بگیرد، و نوآوری باید پرورش یابد، اما نه به بهای ازبین‌رفتن عملکرد کسب‌وکار. تفکر طراحی راهی مؤثر برای ایجاد تعادل میان این دو دنیاست و محیطی مناسب برای موفقیت هر دو فراهم می‌کند.
از آنجایی که فرایند تفکر طراحی بین انتزاع و عینیت حرکت می‌کند، برای مدیریت تنش میان عملیات و نوآوری هم کارآمد است. به یاد داشته باشید: دنیای عملیاتی تجلی دنیای نوآوری است، و نوآوری اغلب از مشاهدات دنیای عملیاتی الهام می‌گیرد.
چگونه خلاقیت و نوآوری را تقویت کنیم؟
اگر می‌خواهید محیطی نوآورانه ایجاد کنید، این هفت روش برای ترغیب به خلاقیت را در نظر بگیرید:
۱. از ریسک نترسید
خلاقیت مستلزم خروج از منطقه امن است. البته نباید ریسک‌هایی را بپذیرید که کسب‌وکارتان را به خطر می‌اندازند، اما ریسک‌پذیری از عناصر ضروری نوآوری و رشد به شمار می‌رود. پس ایجاد محیطی مشوقِ ریسک‌پذیری بسیار سودمند است.
۲. بابت شکست تنبیه نکنید
به تیم خود آزادی در نوآوری بدهید، بدون اینکه از عواقب شکست ایده‌هایشان بترسند. بسیاری از بهترین نوآوری‌های تاریخ نتیجه شکست‌های پی‌در‌پی بوده‌اند. به‌جای آنکه شکست را ناکامی ببینید، آن را فرصتی برای یادگیری و بهبود در آینده بدانید.
۳. منابع لازم برای نوآوری را فراهم کنید
گفتن «خلاق باشید» کافی نیست. خلاقیت صرفاً حالت ذهنی نیست، بلکه به منابع مناسب نیاز دارد. اگر می‌خواهید همکارانتان نوآور باشند، باید ابزارها، آموزش‌ها یا سرمایه‌گذاری مالی لازم را در اختیارشان بگذارید. سرمایه‌گذاری در تیم، بهترین راه برای دستیابی به نتایج نوآورانه است.
4. در ارزیابی نتایج عجله نکنید
شاید اگر ایده‌ای نوآورانه طی چند ماه به نتیجه مطلوب نرسد، وسوسه شوید آن را کنار بگذارید. چنین رویکردی به ازدست‌رفتنِ فرصت‌ها منجر می‌شود، زیرا بعضی ایده‌ها برای رسیدن به نتایج مثبت، به زمان بیشتری نیاز دارند.
صبر از عناصر کلیدی خلاقیت است، پس در سنجش نتایج عجله نکنید. به تیمتان فرصت بدهید تا آزمایش کنند و بهبود بدهند، بدون اینکه تحت فشار محدودیت‌های زمانیِ سختگیرانه باشند.
۵. ذهنتان را باز نگه دارید
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث تقویت خلاقیت و نوآوری می‌شود، داشتن ذهنی باز است. نوآوری مستلزم مقابله دائمی با تعصبات ذهنی است. همیشه سؤال بپرسید، پاسخ‌ها را بپذیرید و انتظار نداشته باشید همه ایده‌ها از ابتدا به‌طور کامل شکل‌گرفته باشند.
۶. فرهنگ همکاری را تقویت کنید
محیط‌های مشارکتی برای نوآوری ضروری هستند. وقتی تیم‌ها با هدفی مشترک همکاری می‌کنند، نوآوری در میانشان شکوفا می‌شود. برای دستیابی به این هدف، همه باید فرصت بیان ایده‌هایشان را داشته باشند. یکی از راه‌های مؤثر، برگزاری جلسات طوفان فکری است که در آن، همه اعضا ایده‌هایشان را مطرح کنند.
۷. تنوع به خرج بدهید
تنوع خلاقیت را تقویت می‌کند، و از تفکر گروهی جلوگیری می‌نماید، زیرا هر فردی دیدگاه منحصر به خودش را دارد. برای مثال، تیم‌هایی متشکل از افرادی با پیشینه‌های فرهنگی مختلف تشکیل بدهید که قبلاً با یکدیگر کار نکرده‌اند. تشویق افراد به خروج از منطقه امنشان از مؤثرترین روش‌ها برای تقویت نوآوری است.
چگونه در کسب‌وکار خلاق باشیم؟
خلاقیت و نوآوری مهارت‌هایی بسیار مهم برای جویندگان کار، کارفرمایان و کارآفرینان آینده هستند.
می‌خواهید درباره تفکر طراحی بیشتر بدانید؟
دنبال افرادی متخصص باشید که مایل به بحث و بررسی راهکارها در چهارچوب تفکر طراحی هستند. از این تعاملات برای شناسایی روش‌های بهینه برای حل چالش‌های کسب‌وکار استفاده کنید.
قرارگیری در معرض موقعیت‌های واقعی بخشی مهم از تصمیم‌گیری درباره یادگیری تفکر طراحی است. یکی دیگر از گزینه‌ها، شرکت در دوره‌ای آنلاین درباره تفکر طراحی همراه با افرادی با ذهنیت مشابه است.
اگر آماده هستید تا مهارت‌هایتان در نوآوری را به سطحی بالاتر ببرید، سری به دوره آنلاین «تفکر طراحی و نوآوری» ما بزنید که از دوره‌های تخصصی کارآفرینی و نوآوری است. اگر مطمئن نیستید کدام دوره مناسب شماست، نمودار راهنمای دوره‌های ما را رایگان دانلود کنید تا ببینید کدام گزینه تطابق بیشتری با اهداف شما دارد.